Bezienswaardigheden in Zuid-Holland

Binnenhof

et Binnenhof is een gebouwencomplex in het centrum van Den Haag en al eeuwenlang het centrum van de Hollandse en Nederlandse politiek. Den Haag is ontstaan rond het Binnenhof, dat door de geschiedenis heen steeds in veel opzichten het midde...

De burcht van Leiden is een van de oudste nog bestaande voorbeelden van een burcht in Nederland. Het ronde bouwwerk bevindt zich op een motte, een kunstmatige heuvel, en kan worden betreden door een zandstenen poort. Met het opwerpen van...

Dordtse gevels (Hofstraat)

Een Dordtse gevel is een renaissancistisch geveltype dat in de stad Dordrecht werd ontwikkeld en dat ook elders wel te zien is. Een Dordtse gevel is een trapgevel die verder wordt gekenmerkt door rondbogen boven de vensters, waarvan de n...

Gedenknaald koning Willem I

De Gedenknaald in Scheveningen is een monument dat herinnert aan het vertrek van prins Willem V in 1795 en de aankomst te Scheveningen van Willem I Frederik op 30 november 1813. Het initiatief tot het oprichten van een monument werd in 1...

Grafkelder van Oranje-Nassau

Delft, Zuid-Holland

De grafkelders van de prinsen van Oranje en hun familie, en de Nederlandse koninklijke familie, bevinden zich onder de Nieuwe Kerk in Delft. De kelders zijn gesitueerd onder en achter het praalgraf van Willem van Oranje. De koninklijke fami...

Groothoofdspoort

De Groothoofdspoort is een nog bestaande stadspoort van Dordrecht, gelegen op het punt waar de drie rivieren, de Oude Maas, de Merwede en de Noord samenkomen. Cornelis Pronk (1691-1759) noteerde bij een tekening van Paulus van Liender (1...

Ridderzaal

Het gebouw dateert uit de dertiende eeuw. De oudste zalen van het Binnenhof zijn de Kelderzaal en de Rolzaal. Daarachter bevinden zich de De Lairessezaal (genoemd naar Gerard de Lairesse) met daarboven de Hogerbeetskamer (genoemd naar Rombo...

De Sint-Janskerk of Grote Kerk in de Nederlandse stad Gouda is een grote kruiskerk in gotische stijl. De kerk is beroemd vooral vanwege de reeks gebrandschilderde glazen. Het kerkgebouw zelf heeft karakteristieke overkappingen en is het lan...

n 1395 kocht het stadsbestuur van Gouda het marktveld van de heren Van der Goude om daar een stadhuis te bouwen. Toch zou het nog tot 1448 duren voordat met de bouw werd begonnen. Volgens de stadshistoricus Ignatius Walvis was de gebrekkige...

Aan de Breestraat staat de oude renaissancegevel uit 1600, ontworpen door Lieven de Key, de stadssteenhouwer van Haarlem, en Lüder von Bentheim, die tegelijkertijd de renaissancefaçade van het stadhuis van Bremen bouwde. Aan de zijde van de...

De eerste bouw van het stadhuis dateert van 1200. In 1400 werd het her- of verbouwd. Het gebouw overleefde de grote stadsbrand van 1536, maar op 4 maart 1618 brandde het stadhuis af. Daarna werd het naar een ontwerp van Hendrick de Keyser i...

De Bagijnhof is een begijnhof in de Zuid-Hollandse stad Delft. In dit hofje woonden vroeger de begijnen, waaronder de in 1358 overleden Geertruid van Oosten. Haar standbeeld staat aan de Oude Delft bij de Oude Kerk. In het hofje bevindt zic...

De poort stamt uit 1645 en gaf toegang tot de Doelen, het oefenterrein van de Leidse Schutterij. Het ontwerp van de poort was van de stadsbouwmeester Arent van 's-Gravesande, die in Leiden ook de Marekerk, de Lakenhal en de Bibliotheca Thys...

Grote - Sint-Jacobskerk

Bronnen geven aan dat al in de 13e eeuw een (waarschijnlijk houten) kerk op deze plaats stond. In 1335 spreken de bronnen van de grote kercke, wat duidt op een stenen gebouw. Tot aan de Beeldenstorm in 1566 was de kerk alleen in gebruik ...

Van de Reformatie tot het begin van de 19e eeuw was in Nederland de macht aan de protestanten, de katholieken hielden hun diensten in zogenaamde schuilkerken. Toen met de grondwet van 1848 de godsdienstvrijheid was gevestigd, was het tijd o...

De Haven in Gouda is een waarschijnlijk in de 14e eeuw gegraven verbinding tussen de Hollandse IJssel en de Gouwe. Tot 1577 lag, ter bescherming van de toegang van de IJssel tot de Gouwe, op de zuidoost punt van de Haven het kasteel van ...

Het pand aan de Molslaan 104 is één van de oudste panden van Delft: het dateert uit het einde van de 15e eeuw. In de 16e eeuw werd het Heilige Geesthuis genoemd en diende het als huisvesting van daklozen. Later was het in gebruik als sta...

De stenen poort is in 1669 in maniëristische stijl opgetrokken volgens een ontwerp van de Leidse bouwmeester Willem van der Helm. De poort met een achtkantige koepel deed lange tijd dienst als gevangenis. De naam is afgeleid van De Morsc...

De Museumhaven Gouda is een ligplaats voor historische schepen in de binnenstad van Gouda. Er liggen zowel schepen van de bruine vloot, beroepsvaart met schepen die kunnen worden gecharterd, als andere historische schepen. 'Bruine vloot', o...

Volgens een overlevering knielde in 1351 de als zonderling bekendstaande bedelaar Symon op de Grote Markt. Ene Jan Col, een inwoner van de stad, bracht de bedelaar wat eten. Toen beide mannen omhoog keken, zagen ze een gouden kerk, gewijd a...

De Oostpoort is de enig overgebleven stadspoort van de stad Delft. De poort werd rond 1400 gebouwd. De torens werden in de 16e eeuw verhoogd. De Oostpoort bestaat uit een landpoort en een waterpoort die met elkaar zijn verbonden door res...

Doordat er gedurende enkele eeuwen aan de kerk is gebouwd en verbouwd, biedt het gebouw een kijk in zijn eigen geschiedenis. Bartholomeus van der Made nam halverwege de dertiende eeuw de eerste verbouwing en uitbreiding van de kerk ter h...

Oude stadhuis

Het geld waarmee de bouw bekostigd werd was eigenlijk bedoeld om stadsmuren om Den Haag aan te leggen. Den Haag was een makkelijke prooi, aangezien het dorp geen muren of grachten bezat en derhalve niet te verdedigen was tegen vijanden: de ...

Paleis Huis ten Bosch

Paleis Huis ten Bosch in Den Haag was van 1981 tot februari 2014 het woonverblijf van prinses Beatrix. Het paleis ligt in het Haagse Bos in Den Haag tussen de Bezuidenhoutseweg en de Benoordenhoutseweg. De hoofdentree bevindt zich aan de Le...

Paleis Noordeinde

In een akte uit 1370 wordt vermoedelijk al geschreven over Noordeinde. Daarna is er weinig bekend totdat in 1512 de grafelijk ambtenaar Willem Goudt eigenaar van de terreinen blijkt te zijn. Inmiddels rijk geworden liet Goudt in 1533 een gr...

Scheveningse pier

De Scheveningse Pier is een pier in de Noordzee bij Scheveningen. Het in 1961 geopende gebouw deed dienst als horeca-, winkel- en entertainmentcomplex, maar is sinds oktober 2013 gesloten omdat het niet meer voldoet aan de brandveiligheidse...

Het Tolhuis te Gouda is gelegen op een strategische plek waar Hollandse IJssel en Gouwe samenvloeien. Al in 1389 was er sprake van een 'Tollenhuuse' gelegen aan de westzijde van de Haven te Gouda. Omdat de scheepvaartverbinding tussen de...

Vredespaleis

In de tweede helft van de 19e eeuw werd door Europese naties steeds meer geld uitgegeven aan leger en marine. Vanwege deze wapenwedloop zond de Russische tsaar Nicolaas II op 24 augustus 1898 aan de regeringen van alle belangrijke naties ee...

Het waag is rond 1657 gebouwd naar een ontwerp van Pieter Post op de plaats van het oude, houten waaggebouw. Dit stond sinds 1455 op de plaats waar de Oude Rijn, de Nieuwe Rijn en de Mare samenkomen. De waag is gebouwd in de stijl van het H...

De poort is in 1667 in classicistische stijl opgetrokken volgens een ontwerp van de Leidse bouwmeester Willem van der Helm en voorzien van beeldhouwwerk van Rombout Verhulst. Doordat de poort zowel op de stadswal als op de brug ervoor moest...

De Geregtigheid

De korenmolen De Geregtigheid staat in Katwijk aan den Rijn. Het is een conisch gemetselde stellingmolen uit 1740. Op dezelfde plaats stond in 1360 al een korenmolen welke eigendom was van Filips van Wassenaar, burggraaf van Leiden. Dit ...

Gevangenpoort

De Gevangenpoort is een middeleeuwse gevangenis in Den Haag. Sinds 1882 is in het gebouw een museum gevestigd. De gevangenpoort ligt dicht bij het Binnenhof en de Hofvijver. Achter de poort ligt wat in Den Haag nu de "Plaats" wordt genoemd....

In de eerste helft van de 17e eeuw werd aan de Hoge Gouwe te Gouda een rooms-katholieke schuilkerk gesticht door de franciscaner pater Gregorius Simpernel. Aanvankelijk vonden de erdiensten plaats in een huis "Het Cromhout", dat in 1732 ver...

Grote of Onze-Lieve-Vrouwekerk

De Grote Kerk heeft een voorganger in romaanse stijl gehad waarvan de fundamenten bij opgravingswerkzaamheden onder het huidige gebouw zijn gevonden. De tegenwoordige kerk is opgetrokken in een vrij sobere variant van de Brabantse gotiek wa...

Hoogewegse Molen

De Hoogewegse Molen is een uit 1652 stammende wipmolen gelegen tussen de plaatsen Noordwijk en Voorhout. De molen deed dienst als poldermolen. In 1711 en 1938 zijn ingrijpende verbouwingen nodig geweest na stormschade. De molen is nog maalv...

De geschiedenis van de Hooglandse Kerk begint wanneer de bisschop van Utrecht, Gwijde van Avesnes, op 20 december 1314 toestemming verleent voor de bouw van een houten kapel op het ‘Hooge Land’ als bijkerk van de parochiekerk van Leiderdorp...

Kerkdorp, Lourdeskapel en Lourdesgrot

De Lourdeskapel te Scheveningen is onderdeel van het in het register van rijksmonumenten opgenomen stedenbouwkundig complex dat wel 'het kerkdorp' wordt genoemd. De kapel dateert uit 1913 en bevindt zich aan de Berkenbosch Blokstraat. De...

Het Kruithuis aan de Delftse Schie werd in 1660 ver buiten de stadsmuren van de stad Delft gebouwd na de ramp met het oude kruithuis in 1654 (de Delftse donderslag). Het is gebouwd naar een ontwerp van Pieter Post en bestaat uit een poor...

Het Lazaruspoortje is in 1609, waarschijnlijk door de Goudse stadsbeeldhouwer Gregorius Cool, gemaakt als toegangspoort voor het toenmalige leprozenhuis aan de Gouwe in de Nederlandse stad Gouda. De gelijkenis van de rijke man en de ar...

Het Meisjeshuis was tussen 1578 en 1954 een weeshuis voor halfwezen meisjes uit hervormde gezinnen. De meisjes moesten minimaal nog één levende ouder hebben. Het huidige pand dateert van 1769. Daarvoor stond op dezelfde plek een Heilige Gee...

Nieuwe Kerk

Het werd in 1649 gebouwd nadat de Grote Kerk te klein was geworden. De bouw werd voltooid in 1656. De kerk lag voor de demping van de grachten op een eiland tussen het Spui, de Rotterdamse Veerkade, Amsterdamse Veerkade, Stille Veerkade, de...

Nieuwe Kerk

De Andreaskerk (overblijfsel van de middeleeuwse aan Andreas gewijde parochiekerk) werd te klein, dus moest er een nieuwe kerk gebouwd worden die groter was dan de Andreaskerk. Al in 1850 werden de plannen voor het bouwen van een nieuwe ker...

Oude Jeroenskerk

De Oude Jeroenskerk (voorheen Grote of St. Jeroenskerk) is een gotische kruiskerk in Noordwijk-Binnen, genoemd naar de martelaar Jeroen. Deze werd door de Noormannen op 17 augustus 856 onthoofd, omdat hij zijn geloof niet wilde afvallen. De...

Paviljoen Von Wied

Het Paviljoen Von Wied (ook: Het Koninklijk paviljoen en Paviljoen De Witte) is een buitenverblijf in Scheveningen. Het werd gebouwd in 1827 in opdracht van koning Willem I als verjaardagscadeau voor zijn echtgenote koningin Frederica Louis...

Plein 1813

Op 19 november 1813 gingen Jacob Fagel en Hendrik George de Perponcher Sedlnitsky met een Scheveningse pink naar Engeland om de Prins van Oranje in te lichten over de toestanden in het land. Op 30 november landde de Prins in Scheveningen. M...

Praalgraf van Willem van Oranje

Delft, Zuid-Holland

Willem van Oranje werd op 3 augustus 1584 bijgezet in de Delftse Nieuwe Kerk. In eerste instantie was er boven het graf in het priesterkoor een katafalk onder een baldakijn geplaatst. Daarnaast was er een paneel geplaatst met de familiewape...

De Rietveldse Toren (abusievelijk ook Sint-Joristoren genoemd) is een oude waltoren in Delft, gelegen aan het eind van de Oosterstraat, tegenover het Rietveld. Op de gevelsteen staat als bouwjaar 1448 (juister volgens onze tijdrekening 1449...

De Synagoge werd gebouwd in 1861-1862 voor joodse godsdienstbijeenkomsten. Na 1945 raakte de synagoge buiten gebruik voor het oorspronkelijke doel maar sinds 2006 organiseert het nieuw opgerichte OJG Klal Israël haar gebedsdiensten in he...

Torentje

Het Torentje is een onderdeel van het Binnenhof in Den Haag. In het Torentje bevindt zich sinds 1982 de werkkamer van de minister-president van Nederland. Het wordt daarom vaak naar de huidige premier genoemd: Torentje van Rutte, Torentje v...

Hoewel de kerk uit 1940 stamt, is er al vanaf 1919 een parochie in de Wippolder. Aan de Simonsstraat werd een noodkerk gebouwd. In 1938 werd begonnen met de bouw van de huidige kerk aan het Poortlandplein die in 1940 voltooid was. Toen in 1...

vuurbaak van Katwijk aan Zee

De vuurbaak van Katwijk aan Zee, ook wel Vierboet genoemd, is na de Brandaris het oudste bewaard gebleven vuurtorengebouw van Nederland. De toren heeft een hoogte van 14 meter en staat achter de boulevard bij het Vuurbaakplein, aan de zuidw...

Vuurtoren

Op dezelfde plek werden al in 1444 vuren gestookt ter oriëntatie voor de lokale visserij die na zonsondergang nog huiswaarts moesten keren. Het licht werd alleen ontstoken als er vissers op zee waren. In de 19e eeuw werd een houten stellage...

Vuurtoren van Scheveningen

In de 16e eeuw beschikte Scheveningen over een vierkante vuurbaak. De kerk inde geld van de schepen die van de vuurbaak gebruik maakten. Rond 1850 werd het bouwwerk verhoogd om de zichtbaarheid te vergroten. De nieuwe vuurbaak bevatte een k...

't Slot is een korenmolen gelegen aan de Punt 17 in Gouda. De molen is in 1832 gebouwd als vervanging van een eerdere achtkante stellingmolen die in 1831 door brand werd verwoest. Het is de derde molen op de plaats waar het kasteel van de H...

Boulevard

De boulevard van Scheveningen was een van de ‘zwakke schakels’ langs de Nederlandse kust. De waterkering voldeed niet meer aan de veiligheidsnormen. De zwakste plekken in Scheveningen lagen ter hoogte van de Keizerstraat, de Schuitenweg en ...

Circustheater

Het oorspronkelijke theater werd op 16 juli 1904 geopend door Circus Schumann. Het gebouw was een ontwerp van de architect Van Liefland. Het Circustheater, toen Circusgebouw, was tot in de jaren 1960 een echt circus, dat alleen in de zomerm...

De molen werd omstreeks 1727 gebouwd ter vervanging van een houten wipmolen op die plaats. In 1771 werd molenkap gerestaureerd. Ter herinnering aan deze restauratie is dit jaartal aangebracht in de baard van de molen. Daardoor wordt, volgen...

De eerste vermelding van een molen, op de huidige plaats aan de Phoenixstraat, dateert uit 1352 onder de naam Gasthuismolen. Destijds had de molen een houten bovenkant, deze werd in de achttiende eeuw vervangen door een stenen variant. W...

De Haastrechtse Molen (voluit: Molen van Polder Beneden Haastrecht) is een ronde stenen stellingmolen aan de Provincialeweg West 64 (IJsseldijk) in Gouda. Deze poldermolen is eigendom van het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerw...

Het Hofje van Gratie is een van de vier overgebleven hofjes in Delft. Vroeger waren er zeven hofjes. Het Hofje van Gratie was een hofje voor alleenstaande vrouwen, en werd in 1575 opgericht door Pieter Sasbout. Eerst was het Hofje gevestigd...

Het Hofje van Pauw is een van de vier overgebleven hofjes in Delft. Vroeger waren er zeven hofjes. Het Hofje werd in 1707 gebouwd, op verzoek van het testament van Elizabeth Pauw, de dochter van de Delftse burgemeester Jacob Pauw, die een j...

Huis ter Duin

Heinrich Tappenbeck kocht Huis ter Duin in 1887 van de gemeente Noordwijk. Tappenbeck begon meteen met de zaken internationaal aan te pakken (vooral in Duitsland) en adverteerde over de goede bereikbaarheid (per stoomtram) en de goede verbi...

Indisch Monument

Het Indisch Monument is een monument in Den Haag ter nagedachtenis aan alle Nederlandse burgers en militairen die in de Tweede Wereldoorlog het slachtoffer zijn geworden van de Japanse bezetting (1941-1945) van het voormalige Nederlands-Ind...

Klein Offem

Oorspronkelijk heette het huis Quartelkooi en was in handen van Ary van Rhijn, meesterschoenmaker. In 1836 werd het huis met tuin gekocht door Wigbold Albert Willem van Limburg Stirum Noordwijk (16 april 1786 - 15 januari 1855). Het voorst...

De kelder werd gebouwd tussen 1295 en 1413. Bovenop de kelder werd een houten hal geplaatst. De kelder werd gebruikt als opslagplaats voor vlees, dat vervolgens werd verhandeld in de hal. De houten hal ging in vlammen op in de stadsbrand va...

De molen werd in 1804 als poldermolen gebouwd, in opdracht van het Ambacht Moordrecht. In 1863 ging de molen over naar de nieuw opgerichte Oostpolder in Schieland. De Mallemolen bleef tot 1904 in bedrijf. In dat jaar werd bij de molen een g...

De Marekerk is een kerk gelegen aan de Lange Mare in Leiden. De bouw begon in 1639 en werd in 1649 voltooid. Het ontwerp, in de stijl van het Hollands classicisme, is van Arent van 's-Gravesande en de bouw stond onder leiding van zijn leerm...

De Maria van Jessekerk is een neogotische rooms-katholieke parochiekerk in Delft, gebouwd in de periode 1875 - 1882 en ontworpen door Evert Margry, leerling van P.J.H. Cuypers. Oorspronkelijk was deze kerk gewijd aan Sint Jozef, maar sinds ...

Molen De Put aan het Galgewater in de Nederlandse stad Leiden is een uit 1987 stammende replica van de standerdmolen van Jan Jansenzoon Put. Deze oorspronkelijke molen stamde uit 1619, waarna de eerste molen in 1640 afbrandde. Nadat de h...

Munt van Holland

In 1366 werd op last van hertog Albrecht van Beieren een stuk grond met opstallen in Dordrecht aangekocht ten behoeve van de vestiging van de Munt van Holland, hertog Albrecht was graaf van Holland, Zeeland en Henegouwen. In 1555 vond op...

Nieuwbrug

Nieuwbrug is een gietijzeren vaste brug over de Wijnhaven/Voorstraathaven in Dordrecht uit 1851. De fiets-/voetgangersbrug heeft een lengte van 34 m en drie doorvaartopeningen. De Nieuwbrug is een rijksmonument sinds 1989. In de middelste d...

Nieuwe Badkapel

Nadat de kerk van de hervormde gemeente op het Gevers Deynootplein was afgebroken voor de herinrichting van het plein, kreeg de Scheveningse kerkgemeente van de gemeente Den Haag een stuk grond aan de Nieuwe Parklaan om een nieuwe kerk te b...

Oude Kerk

De Oude Kerk staat in de Keizerstraat, ooit één van de drukste winkelstraten van Scheveningen. De kerk is het oudste monument van het voormalige vissersdorp. Sinds het midden van de 14de eeuw had Scheveningen een eigen kerkje, maar voor ...

In haar huidige vorm kwam de Pieterskerk gedurende ongeveer 180 jaar vanaf 1390 tot stand. Het gebouw werd in 1971 als kerk buiten gebruik gesteld en in 1976 overgedragen aan een particuliere stichting. Sinds een ingrijpende restauratie, di...

nkele nonnen die het nabijgelegen Sint-Agathaklooster na onenigheid hadden verlaten, betrokken in mei 1405 een eigen klooster aan de Oude Delft. Ze behoorden tot de Franciscaner Orde. Dit klooster werd in 1536 door brand verwoest, waarna he...

De Sint-Hippolytuskapel in Delft is de rond 1400 gebouwde kapel van het Heilige Geestzusterhuis. De kapel is gelegen aan de gracht de Oude Delft op de hoek met de Nieuwstraat. De kapel werd in 1919 en 1924 gerestaureerd. Daarbij werd in het...

De Sint-Huybrechtstoren in Delft is een waltoren en was onderdeel van de middeleeuwse stadsomwalling van Delft. Gebouwd in de eerste kwart van de 16e eeuw en vernoemd naar de patroonheilige van de jagers, Sint-Hubertus. Het in dezelfde stij...

Stadhuis

Het Stadhuis van Dordrecht is een stadhuis in de Zuid-Hollandse plaats Dordrecht en werd in 1383 door Vlaamse kooplieden gebouwd. Zij gebruikten het gebouw als markthal voor handel in lakense stoffen. De klokken die in het gebouw hangen ...

De Stadsmolen of Stadspoldermolen in Leiden is een in 1856 gebouwde poldermolen ter vervanging van een eerdere molen uit 1806. De sterk flesvormig gemetselde molen is tot 1966 in bedrijf geweest. In 1979 is de molen gerestaureerd, waarbij d...

Universel Murad Hassil

De Universel Murad Hassil is een tempel van de Internationale Soefi Beweging in de duinen van Katwijk aan Zee. Het is de enige tempel van het Universeel Soefisme ter wereld. Het gebouw werd ontworpen door de Nederlandse architect S.J. van E...

De Waag in Delft is een gebouw achter het stadhuis aan de westkant van de Markt. De voorzijde wordt bekroond door een bakstenen lijstgevel. De achterzijde grenst aan de Wijnhaven. De Waag werd vermoedelijk pas na de stadsbrand van 1536 gebo...

Het Wapen van Savoyen is een gebouw in Delft aan de Oude Delft. Het is een groot monumentaal woonhuis met trapgevel uit 1565. Het gebouw werd van 1787 tot 1807 gebruikt als kazerne. Rond 1960 werd het pand gerestaureerd. Tegenwoordig zit he...

Het Willem Vroesenhuis is een oudemannenhuis in Gouda gesticht door Willem Willemszoon Vroesen den ouden in 1555. Het huis bevindt zich op de hoek van de Molenwerf en de Spieringstraat in de Goudse binnenstad. Willem Vroesen (Gouda, 1478...

De Zuiderkerk in Delft is een voormalig Nederduitse Gereformeerde kerk en gebouwd op een binnenplaats. De kerk werd in 1888 geopend naar een ontwerp van G. van der Kaaden, en heeft elementen ontleend aan het classicisme en renaissance. A...