TravelTalia logo
Magazine > Natuur & Dieren

Kwallen in de Noordzee

Kwallen in de Noordzee
In de Noordzee leven aardig wat verschillende soorten kwallen en ook enkele giftige. Gelukkig is geen enkele onder hun dodelijk maar veroorzaken ze soms wel ernstige symptomen. Lees ze hier en ook hoe je een kwallensteek behandelt.

Soorten kwallen die voorkomen in de Noordzee
Er zijn vele soorten kwallen die voorkomen in de Noordzee maar niet bij alle kwallen is een steek giftig of pijnlijk. Hieronder enkel van de meest voorkomende soorten kwallen in de Noordzee:

Oorkwal
kan 10 tot 40 cm groot worden. Rond het midden van het lichaam (ook het scherm, de paraplu of de klok genoemd) zijn vier ronde of min of meer halvemaanvormige structuren zichtbaar ('oren'); dit zijn de geslachtsorganen. In zo'n 3 procent van de populaties zijn er meer dan vier van deze oren, tot negen aan toe. Deze kwal is een kosmopoliet en komt voor in de Atlantische Oceaan, de Stille Oceaan en de Noordelijke IJszee, en worden vaak gezien in de kustwateren en estuaria van de oostkust van Noord-Amerika, Californië, Japan en Europa. Ze zijn vooral te vinden in de kustgebieden, zoals estuaria, fjorden en baaien. 

Kompaskwal
De kwal bestaat in het volwassen stadium net als andere schijfkwallen uit een schijfvormige hoed of klok, met hieronder de tentakels. De hoed kan een doorsnede bereiken van ongeveer 30 centimeter. Aan de rand van de hoed zijn 24 dunne tentakels gelegen. De kompaskwal spoelt soms in grote hoeveelheden aan op de Noordzeekust, vooral bij oostenwind.

Blauwe haarkwal
De kleur van de blauwe haarkwal is bleek geel tot blauw. De blauwe haarkwal is een platte kwal. De schijf kan tot 30 cm groot worden en heeft 32 lobben die elk tot maximaal 65 haarachtige lange tentakels hebben. Deze tentakels bevatten netelcellen en kunnen wel een meter lang worden.

gele haarkwal of rode haarkwal
De gele haarkwal of rode haarkwal (Cyanea capillata) is een vrij levende schijfkwal uit de familie Cyaneidae. De soort heeft, net als de verwante blauwe haarkwal geen randtentakels aan de hoed. De gele haarkwal is geelbruin tot donkerrood gekleurd, doorgaans groter dan de blauwe haarkwal, met langere tentakels, en de "beet" is sterker dan die van de blauwe haarkwal. Voor de Nederlandse en Belgische kust is deze soort veel minder algemeen dan de blauwe haarkwal

bloemkoolkwal of zeepaddenstoel
De bloemkoolkwal, ook wel zeepaddenstoel genoemd, (Rhizostoma pulmo) is een schijfkwal die voorkomt in de Middellandse Zee, de Zwarte Zee, de Atlantische Oceaan en de Noordzee. De lichtblauwe kwal kan een diameter van 30-60 cm bereiken, maar heeft geen tentakels en is bijgevolg niet irriterend.

Japanse kruiskwal
De kwal leeft bij voorkeur in brakwater. In Nederland komt de soort onder andere voor in het Goese Meer, de Oosterschelde, het Grevelingenmeer en het Veerse Meer. In België werd de soort aangetroffen in de Spuikom van Oostende.

De symptomen van een kwallenbeet of kwallensteek
Een kwal heeft op de hoed maar meestal op de tentakels duizenden netelcellen zitten. Elke netelcel heeft gif en kleine naaldjes. Bij contact of bij een chemische reactie (aanraking met zoet water bijvoorbeeld) worden deze naaldjes afgeschoten. hoe je als mens hier op reageerd hangt af van twee factoren:

  1. de soort kwal en dus het type gif
  2. contactoppervlakte met jouw huid

OPGELET: de netelcellen blijven actief ook al zijn ze opgedroogd. Een droge, aangespoelde kwal is dus nog steeds gevaarlijk

De symptomen van een kwallensteek kunnen zijn:

Er kunnen algemene symptomen van vergiftiging voordoen zoals duizeligheid, braken, spierpijn, ... Ook een allergische reactie is mogelijk met bijvoorbeeld de zwelling van het gezicht of ademhalingsproblemen. In beide van deze laatste gevallen zo snel mogelijk een arts raadplegen of 112 bellen. Bezoek zeker een EHBO post.

Hoe behandel je een kwallensteek?
We herhalen hier nog even onze laatste zin van daarnet want deze is uitermate belangrijk.

Er kunnen algemene symptomen van vergiftiging voordoen zoals duizeligheid, braken, spierpijn, ... Ook een allergische reactie is mogelijk met bijvoorbeeld de zwelling van het gezicht of ademhalingsproblemen. In beide van deze laatste gevallen zo snel mogelijk een arts raadplegen of 112 bellen.
Ook als er contact met de ogen was, raadpleeg je direct een arts.

Daarnaast kan er ook eerste hulp geboden worden in de vorm van:

Bij een kwallensteek kan je best zo vlug mogelijk een EHBO-post bezoeken omdat deze post de nodige uitrusting en kennis heeft om een kwallenbeet te behandelen. Ook zien ze via het patroon van de steek om welke kwal het waarschijnlijk gaat. Dit is belangrijk bij een verdere behandeling.

Enkele zeldzame kwallen in de Noordzee die wel gevaarlijk zijn
Er zijn twee soorten die niet veel voorkomen in de Noordzee om niet te zeggen: zeldzaam zijn in de Noordzee. Maar deze soorten zijn wel giftiger dan bovenstaande kwallen die we kennen in de Noordzee.

Portugees oorlogsschip

Het Portugees oorlogsschip (wetenschappelijke naam: Physalia physalis) is een staatkwal die voorkomt in de warmere zeeën maar kan door de wind over verre afstanden meegevoerd worden. Zo komen ze ook richting Noordzee. Het Portugees oorlogsschip is geen echte kwal, maar een complexe kolonie van honderden poliepen van vier typen. De naam is afkomstig van ontdekkingsreizigers uit de 16e eeuw. Portugal was toen de grootste zeemacht en de Portugese Kraken boezemden iedereen angst in, net als dit "dier". 

Het gif doodt meestal niet, maar veroorzaakt wel veel pijn, en eventueel koorts, een shock, en ademhalingsproblemen. Toch overleven sommige mensen een ontmoeting met het Portugees oorlogsschip niet, niet in de laatste plaats door het gevaar in het water in de tentakels verstrikt te raken, verlamd te raken en te verdrinken.

Parelkwal
De volledige naam van de parelkwal of lichtende kwal is Pelagia noctiluca. In het Grieks betekent Pelagia “van de zee”, nocti “nacht” en luca “licht”. De kwal is in staat op te lichten in het donker.

Bij aanraking van een parelkwal kan een ernstige pijn ontstaan. Andere symptomen zijn langdurige jeuk, het rood worden en opzwellen van de huid, duizeligheid, misselijkheid en braken. Na een steek kan je best de wonden afspoelen met zout water en daarna koelen met een ijscompres.

Facebook icon Deel op Facebook >
TravelTalia Magazine

Alle andere artikels in Natuur & Dieren >
Overzicht magazine >

© TravelTalia | Vakantiemakers | Cooky Policy | Privacy Policy | Disclaimer | Hosting by COMBELL
logo
X
TravelTalia gebruikt cookies om je een zo goed mogelijke ervaring te geven. Meer informatie > Ik snap het!